Utrudnia oddychanie, powoduje uczucie „guli” podczas przełykania, męczy w dzień i w nocy. Mowa o flegmie, czyli wydzielinie zalegającej w gardle. Czasami jest gęsta i lepka, innym razem ropna. O czym może świadczyć? Co jest jej przyczyną? Poznaj odpowiedzi na te pytania i sprawdź, jak poradzić sobie z usunięciem nadmiaru wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych.
Czym jest flegma?
Flegma to wydzielina, która pochodzi głównie z górnych dróg oddechowych. Może zalegać częściowo w gardle, ale nie tylko [1]. Często pochodzi również z krtani, jamy nosowej lub oskrzeli. Gdy wydzielanie śluzu jest „nadprogramowe” i zbierze się nadmiar zalegającej flegmy, jest ona usuwana podczas kaszlu i wydalana z organizmu na zewnątrz poprzez odkrztuszanie plwociny [1].
Ta wydzielina składa się ze [1]:
- śluzu;
- komórek nabłonkowych;
- granulocytów;
- ewentualnych składników patologicznych, np. ropy czy krwi.
Kaszel z flegmą, nazywany kaszlem mokrym, wilgotnym lub produktywnym, najczęściej sugeruje istnienie choroby.
Flegma w gardle i drogach oddechowych – przyczyny
Najczęstszą przyczyną dużej ilości wydzieliny, która uchodzi gardłem i powoduje mokry kaszel, jest infekcja górnych lub dolnych dróg oddechowych [2]. Jednak istnieją jeszcze inne jednostki chorobowe, w których może wystąpić mokry kaszel i zaleganie flegmy w gardle.
Inne przyczyny nadmiaru wydzieliny w gardle i w układzie oddechowym mogą wskazywać na poważniejszy stan. Obejmują takie dolegliwości jak [2]:
- zapalenie płuc;
- zapalenie oskrzeli;
- ostre i przewlekłe zapalenie zatok obocznych nosa;
- stan przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) – zwłaszcza poranny kaszel z odkrztuszaniem zalegającej wydzieliny;
- rozstrzenie oskrzeli;
- gruźlica;
- zgorzel płuc;
- ropnie płuc;
- rozedma;
- rak płuc.
Bardzo często kaszel, który przybrał formę przewlekłego z uczuciem „guli” w gardle, ma związek ze spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Jest to skutkiem przewlekłego nieżytu nosa [3].
Obecność gęstej wydzieliny – skąd się bierze flegma w gardle?
W ustalaniu przyczyn flegmy w gardle dużą rolę odgrywa rodzaj odkrztuszanej plwociny [4]. Pod uwagę należy wziąć jej kolor, ilość i gęstość.
- Ropna plwocina sugeruje zakażenia bakteryjne zatok przynosowych, oskrzeli, płuc, rozstrzenie oskrzeli, pęknięty ropień płuc drenujący się do oskrzeli) [5]
- Wydzielina w żółtym kolorze może wskazywać na zakażenia wirusowe, zapalenia eozynofilowe dróg oddechowych [5].
- Obecność flegmy w gardle, która jest przeźroczysta i lepka sugeruje głównie astmę [4].
- Plwocina o nieprzyjemnym zapachu informuje o zakażeniu beztlenowcami [4].
- Ciągła flegma w gardle, która po wypluciu ma grudki i czopy, może świadczyć, że to grzybica lub mukowiscydoza [4].
- Różowa i pienista plwocina to może być obrzęk płuc [5].
- Gdy są w niej cząsteczki pokarmu sugeruje problem z połykaniem, np. dysfagią [5].
Plwocina z krwią świadczy o krwiopluciu, którego przyczyny są bardzo zróżnicowane. Mogą dotyczyć nowotworu, gruźlicy, wady serca, zaburzenia krzepnięcia czy pierwotnego zapalenia naczyń [5]. Taki objaw wymaga leczenia. Gdy towarzyszą mu duszności i ogólne osłabienie, należy jak najszybciej udać się do lekarza [3].
Jak skutecznie pozbyć się zalegającej flegmy?
Zastanawiasz się, jak pozbyć się flegmy z gardła? Przede wszystkim nie wolno stosować leków, które mają zahamować kaszel. Gdy wydzielina zalega w drogach oddechowych, kaszel jest potrzebny, ponieważ umożliwia jej odkrztuszenie i wyplucie. Nie należy go zatem hamować, a wręcz odwrotnie, zacząć przyjmować leki takie jak Deflegmin, które rozwiązują problemy z odkrztuszaniem. Naturalnym sposobem rozrzedzenia wydzieliny jest odpowiednie nawilżenie powietrza. Można to zrobić poprzez ustawienie w pokoju mechanicznego nawilżacza lub robienie sobie inhalacji z mieszanki soli fizjologicznej (0,9% roztworu NaCl) [3].
Walkę z usuwaniem flegmy z gardła wspierają również domowe sposoby. Trzeba nawodnić organizm na przykład wodą, herbatkami owocowymi z dodatkiem miodu i cytryny lub naparami ziołowymi (sprawdza się tymianek). Poleca się również syrop z cebuli. Dobry jest miód, zwłaszcza dla dzieci, które kaszlą, bo są przeziębione. Podanie miodu na 30 minut przed snem łagodzi napady nocnego kaszlu [3].
Jeśli wydzielina nadal zalega w gardle, a odkrztuszanie flegmy robi się coraz trudniejsze, koniecznie trzeba skorzystać z konsultacji z lekarzem rodzinnym.
Bibliografia:
[1] Drobot R., Odkrztuszanie plwociny (flegmy), 2022 (witryna internetowa: https://wylecz.to/uklad-oddechowy/przewlekle-zapalenie-oskrzeli/ (dostęp: 30.05.2023)).
[2] Durska G., Nadmiar wydzieliny w drogach oddechowych – przyczyny, diagnostyka, leczenie, 2012 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pochp/lista/77614,nadmiar-wydzieliny-w-drogach-oddechowych-przyczyny-diagnostyka-leczenie (dostęp: 30.05.2023)).
[3] Wiercińska M., Kaszel: kaszel mokry i suchy, sposoby na kaszel, kiedy zgłosić się do lekarza?, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/70135,kaszel (dostęp: 30.05.2023)).
[4] Szczeklik W., Jankowski M. i in., Kaszel. Interna – mały podręcznik, 2020 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.16 (dostęp: 29.05.2023)).
[5] Arcimowicz M., Niemczyk K., Przewlekły kaszel w praktyce otorynolaryngologicznej, Pol. Przegląd Otorynolaryngol. 2012; 2 (1): 117-123.
Artykuł we współpracy z Deflegmin